Nedir?

Ücretsiz İzin; 4857 sayılı İş Kanunu’nda Ücretsiz İzin ilgili açık bir düzenleme bulunmamaktadır. İşveren veya çalışanın isteği ile ve bir neden varken ya da olmaksızın kullandırılmak istenilen ücretsiz izinler ki zaman zaman bunlar iş akdinin yani iş akdinden kaynaklanan edimlerin askıya alınması olarak kabul edilebilir, kanuni bir dayanağı olmayan sadece genel anlamda akdin iki tarafının akit devam ederken doğan bir duruma göre iradelerini beyan ederek oluşturdukları bir uygulamadır.

Ücretsiz İzin ile Zorunlu Ücretsiz İznin Farkı nedir?

Halihazırda 7244 Sayılı Yasa ile İşverenlere COVID 19 salgını ve sonuçlarından etkilenmiş olmaları nedeniyle (doğrudan etkilenip etkilenmemeleri noktasında yasada açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, bu konu yargıda tartışılmaya başlanacaktır, o nedenle "etkilenmek gerekir" yorumu müdebbir bir yorum olacaktır) zorunlu ücretli izin uygulanmaya başlanmış olup, işveren bu uygulamadan faydalanabilir. Ancak işveren bu uygulamadan yararlanmak ile ilgili olarak herhangi bir tereddüt içinde ise bu durumda karşılıklı rızaya dayanan bu bölümdeki ücretsiz izin uygulamasını sürdürmeye bir engel yoktur.

Ücretsiz İzin Uygulaması için Ne Yapmalısınız?

Ücretsiz İzin uygulaması tarafların iradesini yansıttığı sürece yasal olmamakla birlikte akdidir ve geçerlidir, hukuka uygundur.

İşçi ve işveren arasında yapılan hizmet akdinde veya işyerinde yapılan toplu iş sözleşmesinde ücretsiz izinle ilgili bir düzenleme yapılmış ise bu düzenlemeye uygun olarak ücretsiz izin hakkı kullanılabilecektir.

İşverenlerin, işçinin isteği dışında ve tek taraflı olarak (hangi nedenle olursa olsun) ücretsiz izin kullandırması mümkün değildir. İşverenlerin, işçiyi isteği dışında ücretsiz izne göndermesinin iki sonucu doğacaktır;

Ya işçi işverenin bu isteğini kabul ederek ücretsiz izin kullanacak ve bu sürenin bitmesi halinde tekrar işyerinde çalışmaya devam edecektir.

Ya da, işçi ücretsiz izne çıkmayı kabul etmeyecektir. İşçilerin bir talebi olmaksızın, işveren tarafından tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkarılması iş sözleşmesinin feshi anlamına geleceğinden ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi gerekecektir.

Bu nedenle işveren isteği ile ücretsiz izin kullandırmanın en önemli unsuru, işçinin serbest iradesi ile ücretsiz izne çıkmayı kabul ettiğine dair yazılı imzalı muvafakatnamesidir.

Ücretsiz İznin yürütülmesi konusunda sizin için hazırladığımız prosedür adımlarını takip edebilir ve örneklerden yararlanarak doğru bir şekilde işlemlerinizi tamamlayabilirsiniz.

Ücretsiz İzin Uygulamasını Nasıl Yaparım

Sıfır Noktası
1. ADIM

Yetkili organ (yönetim kurulu/müdürler kurulu) tarafından karar alınır.
Karar;

  • ücretsiz iznin nedeni( mücbir sebep-salgın hastalık, sipariş azalması/ genel ekonomik kriz/ işyerinin taşınması/ istihdam fazlası/ işin kısa süreli durması gereği)
  • iznin; tamamen ücretsiz izin / kısmen ücretsiz izin olarak kullandırılacağı
  • hangi tarihler arasında kullandırılacağı, hangi işçileri kapsayacağı
  • Ücretsiz izinde çalışma olup olmayacağı, olacak ise kimleri kapsayacağı
  • işyerinin tümü/ işyerinin belli bir departmanı/ sadece belli işçileri kapsayacağı

konularını içermelidir.

2. ADIM

İşyerinde yapılacak ilan ve bireysel tebliğler ile personelin muvafakati alınır.

Alınan organ kararı bu yönde ise, muvafakat etmeyen, vermeyen personelin durumu bakımından feshin son çare olması ilkesi de gözetilerek alternatif uygulama yapılamıyor ise bu kez ekonomik nedenlerin varlığı sebebiyle iş akdinin feshi bakımından karar alınır ve işletmesel gereklilikler ile fesih hazırlıkları tamamlanarak feshe gidilir.

3. ADIM

SGK’ ya ücretsiz iznin izleyen aynın 3.üne kadar “28-PANDEMİ ÜCRETSİZ İZİN(4857 GEÇ. 10. MD)” kodu ile bildirimde bulunulur. Ayrıca aynı kod ile SGK Aylık Prim ve Hizmet Bildirgesi ile Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde de ücretsiz izin şerhli bildirim yapılır.

4. ADIM

Ücretsiz izne ayrılan işçinin aylık sigorta prim bildirgelerinde “ücretsiz izinli” (06,07 ve 21 nolu kod) olarak gösterilir. 10 dan fazla işçi çalıştıran işyerlerinde eksik gün veya çalışmayı gösteren işveren ve çalışan tarafından imzalanmış belgelerin SGK tarafından talep edildiğinde ibraz edilmek üzere oluşturulması gerekir.

5. ADIM

Ücretsiz izin süresinin bitiminde çalışanların normal çalışma sürelerine uygun bildirimler sürdürülür.

6. ADIM

Personel ücretsiz izin bitiminde işe dönmez ise devamsızlık prosedürü başlatılır.

SON

Kolayca Kullanabileceğiniz Hazır Örnekler

Tüm Ücretsiz İzin Örneklerine Ulaşmak İçin buraya tıklayabilirsiniz

Ücretsiz İzni Ne Zaman Uygulayabilirsiniz, İşyerinize Uygun mu?

1. Ücretsiz İzinde Ücret ve SGK Primi ödenir mi?
Ücretsiz izinde sayılan Çalışana izin süresince ücret ödenmez, bu günler için SGK primi tahakkuk etmez. Ücretsiz izinli günler için Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik gün bildirimi yapılır. Sonuç olarak ücretsiz izin süresince iş sözleşmesi askıda kalacaktır.
2. Ücretsiz İzinde geçen süreler Kıdem Hesabında dikkate alınır mı?
Ücretsiz İzinde geçen süreler Kıdem hesabında dikkate alınmaz. Gerek Kanundan doğan ücretsiz izin hakkının kullanılması sırasında gerek tarafların iradeleri ile kullanılan ücretsiz izinlerde, sözleşme askıda kabul edildiğinden kıdem süresi hesaplanırken ücretsiz izinde geçen süreler hesaba katılmaz.
3. Salgın sebebiyle ücretsiz izin kullandırılabilir mi?
Mutlaka bu durumda tarafların rızasının alınması gereklidir. İşveren tarafından ücretsiz izin teklifi halinde çalışandan yazılı bir onay alınmadan ya da çalışandan bu yönde bir talep gelmeden çalışanın ücretsiz izne çıkarılması mümkün değildir.
4. Ücretsiz İzinde İşsizlik Maaşı ya da Kısa Çalışma Ödeneği alınabilir mi?
Ücretsiz izne ayrılmış olan çalışanlar bu süreçte işsizlik maaşı ya da kısa çalışma ödeneği gibi ücretler alamazlar. Zira ücretsiz izin iş akdini sona erdirmez askıya alır. Eğer bir ya da bazı çalışanlar bakımından kısa çalışmaya başvurulduktan sonra ücret izin uygulaması da başlatılmış ise kısa çalışma ödeneğinin olumlu cevaplanıldığının öğrenilmesi üzerine ücretsiz izin uygulaması derhal sonlandırılmalıdır. Ancak sonladırılabilecek uygulama sadece içinde bulunulan veya henüz bildirgesi verilmemiş olan ay ile ilgili uygulamadır, içinde bulunulan veya henüz bildirgesi verilmemiş ay dışında geçmişe dönük bir düzeltmeler yapılamaz.
5. Ücretsiz İzin Nasıl Uygulanmalıdır?
Ücretsiz izin kim tarafından teklif edilirse edilsin talep ispat bakımından mutlaka yazılı olarak yapılmalıdır. İşveren tarafından teklif edilen ücretsiz izin uygulamasının en önemli unsuru, işçinin serbest iradesi ile ücretsiz izne çıkmayı kabul ettiğine dair yazılı muvafakatnamesidir. Aynı durumda ücretsiz izin talebinin işçi tarafından yapılması ve işverenin de uygun bulması halinde de talep ve uygunluğun mutlaka yazılı olarak yapılması gerekmektedir.

İlgili Makaleler

Ücretsiz İzin Nedir?

Ücretsiz İzin, 4857 sayılı İş Kanununda açıkça düzenlenmeyen ancak İş Hukuku uygulamalarında sıkça rastlanan bir kavramdır. Ücretsiz izin belirli sebeplerden dolayı işveren tarafından veya çalışanın duyduğu ihtiyaç nedeni ile uygulanabilir.

Devamını Oku

İŞİN DURMASI HALİNDE İŞVEREN TARAFINDAN NELER YAPILABİLİR?

Önceden öngörülemeyen ve kaçınılmayan, tarafların dışından gelen yangın, deprem, sel baskını gibi doğal afetler veya yasama ve yürütme organının kararları veya işlemleri ile iç savaş gibi sosyal olaylar nedeniyle işyerinde faaliyet durabilir.

Devamını Oku